Vet is een van de macrovoedingsstoffen en kan gevonden worden in diverse producten. Deze voedingsstof is een bron van energie, essentiële vetzuren en verschillende vitamines. Verschillende soorten vetten kunnen onderverdeeld worden aan de hand van hun scheikundige structuur. Deze worden gecategoriseerd als verzadigde of onverzadigde vetten. In de meeste producten zit een combinatie van beide. Ook kan vet gecategoriseerd worden als transvet. Transvet bestaat van nature in enkele producten maar ontstaat voornamelijk als gevolg van een bewerkingsmethode waarbij de vetten gedeeltelijk gehard worden. Verder zijn omega-3, 6, en 9 belangrijke vetzuren die we hard nodig hebben.
Vetten spelen een belangrijke rol in onze voeding en daarmee ons leven. Vetten vervullen namelijk verschillende functies van het lichaam. Zo wordt het gezien als bouwsteen voor je cellen en beschermt het deze tegen indringers. Verder blijft vet lang in de maag en geeft het daardoor voor relatief lange tijd een verzadigd gevoel. Het geeft de nodige energie om in ons dagelijks leven te kunnen functioneren, en kan als reserve voorraad dienen voor momenten waarop we te weinig energie binnen krijgen. Er zijn echter vetzuren die ons lichaam niet zelf kan aanmaken en we wel nodig hebben, dit worden essentiële vetzuren genoemd.
Hoewel vet vaak in slecht daglicht wordt geplaatst is dit dus niet altijd terecht. Ons lichaam heeft namelijk vet nodig om te kunnen functioneren. Er moet echter wel onderscheid gemaakt worden tussen verzadigde en onverzadigde vetzuren. De inname van vet heeft een effect op je cholesterolgehalte. Wanneer te veel verzadigde vetten worden geconsumeerd heeft dit een negatief effect op het cholesterolgehalte en kunnen de bloedvaten langzaam dichtslibben. De kans op hart- en vaatziekten is dan ook vele malen groter. Ook speelt een te hoge inname van vet een rol bij overgewicht en indirect kanker. Wanneer de balans tussen de inname van vetten en het gebruik ervan in evenwicht zijn is er niet veel aan de hand. Het consumeren van vet geeft echter al snel meer energie dan nodig is en wordt dan opgeslagen als reserve. Op dat moment ontstaat er overgewicht. Overgewicht wordt dan weer in verband gebracht met een verhoogde kans op bepaalde soorten kanker. Echter kunnen uit de resultaten van deze onderzoeken geen harde conclusies worden getrokken.
Transvet speelt een grote rol in deze negatieve effecten op het lichaam. Transvet is namelijk nog slechter dan verzadigd vet omdat het door de inflexibele scheikundige structuur maar moeilijk verwerkt kan worden door ons lichaam. Net als verzadigd vet heeft het een negatief effect op ons cholesterolgehalte waardoor de kans op hart- en vaatziekten stijgen. Er is echter bij dit soort vet ook een direct verband gevonden tussen de inname hiervan en hartziekten. Het gevaar van dit vet is dat het niet verplicht is om op een etiket aan te geven of het in het product aanwezig is. Grote kans dat jij hiervan meer binnen krijgt dat je beseft. Je kunt transvet op een etiket herkennen aan “plantaardig vet, gedeeltelijk gehard”, of aan “gehydrogeneerd vet”.
Vetzuren die grote positieve effecten hebben op ons lichaam zijn de omega-3, 6, en 9 vetzuren. Dit zijn meervoudige en onverzadigde vetzuren. Omega-3 en omega-6 zijn essentiële vetzuren en kunnen dus niet door het lichaam zelf worden aangemaakt. Deze vetzuren moet je halen uit je voeding. Omega-3 vetzuren zijn belangrijk voor de reparatie van de lichaamscellen. Ze beschermen tegen hart- en vaatziekten en kunnen de bloeddruk verlagen. Ook worden ze in verband gebracht met de ontwikkeling van de hersenen bij ongeboren baby's. Omega-6 vetzuren zijn voornamelijk belangrijk voor het versterken van het immuunsysteem. Wanneer de balans tussen omega-3 en omega-6 vetzuren in evenwicht is zal er ook balans zijn in omega-9 vetzuren. Dit is geen essentieel vetzuur. Ons lichaam kan dit namelijk zelf aanmaken, maar het kan ook uit voeding worden gehaald zoals avocado's en olijfolie. Deze vetzuren spelen een belangrijke rol voor de productie van de hormonen.
Om een goede balans te vinden in de inname van verzadigde en onverzadigde vetten is het belangrijk om te weten in welke producten deze vetten voornamelijk aanwezig zijn.
Verzadigde vetten vind je voornamelijk in producten zoals vlees, kaas, boter en andere volle zuivelproducten. Ook in harde margarines en vetten om te bakken, braden of frituren zijn verzadigde vetten volop aanwezig. Transvetten zijn aanwezig in veel koekjes, gebak, snoep en chips.
Onverzadigde vetten vind je voornamelijk in noten en zaden. Ook in plantaardige olie en “vette” vis zoals zalm en makreel zijn veel van deze onverzadigde vetten aanwezig. Omega-3 vetzuren komen voor in deze vette vis en producten zoals walnoten en lijnzaadolie. Plantaardige oliën zijn een goede bron voor omega-6 vetzuren. De omega-9 vetzuren zul je vooral vinden in avocado's en bepaalde noten zoals macadamia en amandel.
